Ерекше балаларды оңалту тәртібі өзгерді

Кейбір ерекше қамқорлыққа зәру балалар оңалтудан тыс қалуы мүмкін.

Ата-аналар осылай дабыл қағып отыр. Себебі денсаулық сақтау министрлігі жаңа стандарт әзірлеген. Құжаттағы өзгерістерді кім қалай қабылдады?

Кішкентайынан сал ауруына шалдыққан Мәриям кезекті оңалтудан өтіп жатыр. Қарағандылық Шынар Смайылова немересінің аяққа тұруы үшін барын салуда. Оңай емес. Бірақ ерекше балалардың мамандардың бақылауында болғаны дұрыс дейді.

Шынар Смайылова, ата-ана:
- Массажы бар, ЛФК, сабағы бар. Бір айға 500-600 мың теңге кетеді бір балаға. Мұндай баланы үнемі емдеп тұрмасаңыз, ол әдеттегі балалар сияқты дамымай қалады. Сол үшін бұл балаға ЛФК, миын дамытып, осылай апарып тұру керек. Сол үшін біз үш жасынан бастап осындай ем-шаралар қабылдаймыз.

Өкінішке қарай жеке нысандардың қызметі арзан емес. Ал мемлекеттік емхана жанынан ашылған орталықтарда ерекше балалардың бәріне бірдей қызмет көрсетілмейді. Бірінде маман тапшы болса, енді бірінде қажетті жабдықтар жетіспейді. Осындайда жеке орталықтардан кешенді қызмет алуға міндетті әлеуметтік медициналық сақтандыру жүйесінің көмегі зор. Биыл бұл мақсатқа 75 млрд теңгеден аса қаржы жұмсалған. Мамандар жүйе іске қосылғалы балаларды оңалту көрсеткіші 12,5 есе өскенін айтады. Әрі ата-ана қызмет көрсететін жеке орталықты өзі таңдауға құқылы. Бастысы, ұйым арнайы базада тіркелген болуы керек. Алайда жергілікті емханалар талапқа сай жолдама беруге асықпайды.

Айгүл Бектаева, ата-ана:
- Бізде биылғы жылы көп оңалту орталықтарында қысқартулар болған. Жылына 1 рет реаб центрдан ем алып отырсақ, нұр үстіне нұр болушы еді. Бірақ бізге берілмейді. Бізге административтық квотаның өзі жоқ.

Иә, балаларды оңалтуға маманданған жеке орталықтарға сұраныс артты. Бұл да мемлекеттен бөлінетін қаржыға салмақ болуы мүмкін. Сол себепті елде халықты оңалтудың жаңа стандарты пайда болғаны рас. Денсаулық сақтау министрлігі әзірлеген құжатқа сай жеке оңалту орталықтары мүгедектігі бар балаларға тек күндізгі және тәулік бойғы қызмет көрсетуге міндетті. Алайда мамандар бұл талаппен келіспейді.

Жазира Тұрсынбекова, Отбасы денсаулығы және бақыты орталығының жетекшісі:
- Күндізгі стационар құратын болса, біз қазір мынаның бәрін ауыстырып төсектер жасауымыз керек. Төсектің үстінде біз комплексті методикаларды жасай алмаймыз. Өйткені амбулаториялық түрде методикалардың саны да, сапасы да көп. Біз ойлап отырғанымыз, бәлкім қаражат жағынан тиімді деп министрлік сондай шешімге келіп жатқан шығар. Өйткені күндізгі стационардың тарифі 5 мың теңгеден асады. Ал ол не 5 000 теңге бір төсек. Оған не көрсетеміз балаға. Бір консультация, екі қызмет. Жарты жылдан кейін келіңіз.

Елордадағы мына оңалту орталығында бір мезетте 50 балаға кешенді қызмет көрсетіледі. Нәтижесінде 3 апта ішінде пациенттің қадам басуына жағдай жасалады.

Гүлім Дүйсенбина, Реабилитация орталығының басшысы:
- Бірінші апта адаптация өтті. Бір-бірін таныды. Баланың жақсы көретін ойыншығын белгіледі. Сол балаға мақсат қойыла бастайды. 7 маман жұмыс жасайды. 3 дәрігер қадағалайды. 3 аптада бала нәтиже көрсете бастайды. 4 аптада жасаған жұмысымызды балаға бекітеміз. Бала сол нәтижемен кетеді. Бала нәтижені үйде береді.

Мамандар елде оңалтуға мұқтаж балалардың санағы дұрыс жүргізілмей ме деп күдіктенеді. Себебі, орталық қызметіне сұраныс көп. Кезек жыл соңына дейін жасақталған. Яғни жолдама саны да сәйкесінше көп болу керек. Ал құзырлы министрлік емханалардың науқасты оңалту қызметін алуға жіберуге құлықсыз екенінен хабарсыз.

Тимур Сұлтанғазиев, ҚР Денсаулық сақтау бірінші вице-министрі:
- Елімізде оңалту орталықтары көбейіп жатыр. Иә, тек қаржы бөлу арқылы мамандар санын арттыра алмаймыз. Олардың біліктілігін арттыру керек. Бұл уақыт алады. Әрі балалардың бәрі оңалтуға мұқтаж емес. Бұл арнайы жоспар бойынша жүзеге асуы керек.

12 жылдық тәжірибесі бар Ұлан Майлиевтің сөзінше, ерте диагностиканың маңызы зор. Сал ауруының 5 формасы бар. Ал уақытылы оңалту - баланың өз-өзіне қызмет көрсетуіне мүмкіндік береді. 

Ұлан Майлиев, емдік дене шынықтыру нұсқаушысы:
- Барлық баланы жүруге тырыстыру керек. Бірақ оның алдында өзінің мақсаттары бар. Бала басын ұстау керек, аунау керек, қолын тіреу керек. Отыру керек, еңбектеу керек. Тіземен тұрып, көмек арқылы жүру керек. Содан кейін барып, жүру мақсаты тұр. Осы өзінің арнайы деңгейлерінен өту керек. Сол деңгейден өткен кезде ол жақсы болады.

Елімізде 150 мыңға жуық ерекше қызметке мұқтаж бала бар. Мамандар «қай-қайсысына да оңалту жәрдемі ұсынылу керек», - дейді. Бұл баланың қоғамнан жырақтамауына себеп. Ал емханалардың жолдама беруді шектеуі ата-ананы да, жеке орталықтарды да алаңдатып қойды. Халықты оңалтудың жаңа стандарты кімнің мүддесін қорғайды? Бұл үлкен сұрақ.

Авторлары: Мерей Мұратханқызы, Дәуренбек Бақдәулетұлы