Қазақ әдебиетінің келешегі қандай?

Қазақ әдебиетінің келешегі қалай? Арғы жыраулардан там-тұмдап жеткен дүниелер мен Абайды бас ақын деп алдына салған Алаш әдебиетінің бізге жеткені кеше ғана. Кезінде оқырман социалистік реализм тұрғысында жазылған шығармаларды ғана оқыды. Амалы қайсы?!

Ал тәуелсіздік алған жылдары - кезінде жойылып, елдің көзінен таса қалған шығармалармен қайта қауыштық. Бірақ тоқырау жылдары сәл кідіріс болғаны рас. Алыптар тобынан кейін түйдек-түйдегімен келген толқындар қатары кілт тиылды. Арада «алтын-көпірліктер» болғанымен, қалам ұстаған кейінгі буынның қаңтарылып қалғаны тағы рас.

Енді қазіргі буынның ұмтылысы қалай?! Қазақ әдебиетінің әлем бестселлерлерімен шендесер кезі бола ма? Жаңа дәуір жаңа толқын туғыза ма?

Жиырмасыншы ғасырда әдебиетке олжа салғандар көп. Поэзияда – Мағжан, Қасым, прозада Жүсіпбек, Бейімбеттер жұлдыздай жарқырады. Жазғандарын жұрт зердесіне түйді, жазушыға басын иді. Қазір ше?

Аманкелді Кеңшілікұлы, сыншы:

- Маған қазіргі уақытта жиырмадағы жастардың не жазатыны, олардың

әдебиетке не алып келетіні мені қатты қызықтырады. Өйткені әдебиеттің болашағы солар. Жиырма бірінші ғасырдағы әдебиеттің. Осыдан 15 жыл бұрын әдебиетке келген жастардың шама-шарқын танып қалдым.

Әлем әдебиетіне олжа салар қазақ жазушысының мүмкіндігі мол, потенциалы зор. Бірақ әлемге ұсынуға тиісті аудармашы тапшы. Бұл қалам ұстағандардың пікірі.

Қуаныш Жиенбай, Қазақстанның еңбек сіңірген қайраткері жазушы:

- Шындап келгенде қазақ әдебиетінің әлемдік деңгейдегі өсу қарқыны

бір деңгейде тұрып қалған сияқты. Оған себепті көптен іздеуге болады. Бұл жерде ең маңызды ең өзекті мәселе аударма. Екінші, үшінші тілден барып аударылады. Майын тамызып аударатын аудармашылар жоқтың қасы.

Қазақ әдебиетінде әлемге ұсынатын туындылар болса да көптеген, сүзгіден өтпеген.  Өткен күннің өзінде насихаты кемшін. 

Аманкелді Кеңшілікұлы, сыншы:

- Бізде қазіргі уақытта кім көрінген өзінің шығармаларын ағылшын

тіліне, француз тіліне,  испан тіліне аударып шығара беретін болды. Бұл дұрыс емес. Сүзгіден өткен шығармалар ғана әлем әдебиетінің тілдеріне аударылуы керек.

Жақсы шығарма жазғандар әлемнің мойнын бұрғыза алмай жатыр әлі. Себебі оқырманға ой салар дүниенің тамыры терең жатқанмен, жапырағын кеңінен жайғаны керек. 

Жадыра Байбұланова, ақын:

- Жалпы қазақ әдебиетінің болашағы өте зор деп ойлаймын. Оған дәлел

қазір өсіп келе жатқан жаңадан әдебиетке қадам басып келе жатқан жастардың легі өте үлкен. Абзал Мақаш, Сезім Мергенбай, Арайлым Мұраталиева деген ақын қызды айтуға болады. Одан бөлек Әділет Шопен мен Батырханды үнемі айтып жүремін. Қуаныш Жазайды айтар едім. Драмада да, проза, поэмада мақтанатын осындай буын өсіп келе жатыр деп айтуға болады.

Асантемір Қаршығаұлы, тілші:

Ей, тәкаппар дүние,

Маған да бір қарашы.

Танимысың сен мені,

Мен қазақтың баласы! – деп әлемге атой салған Қасым ақынның іні-қарындастары – жаңа буын әдебиеттің шоғын маздатар деген сенім мол!

Авторлары: Асантемір Қаршығаұлы, Мадияр Қындыбаев, Абдулхамит Бөлекбаев, Асхат Қарақойшиев