Елде ескі көлік көбейіп кетті

Қазақстанда 4 миллионнан астам көлік бар.

Соның жартысы әбден тозған. Ескі автомобильдердің басым бөлігі оңтүстік өңірлерде кездеседі. Мамандардың айтуынша, соның әсерінен экология бүлініп, ауа ластанып жатыр. Өйткені елдегі зиянды түтіннің 90 пайызы көліктерден бөлінеді.

Бұл – Қайсар Жамиханов. Ол 31 жыл бұрын шығарылған ескі "Тайота" автокөлігін мініп жүр. «Жүргенінен тұрғаны көп көліктің машақаты әбден қажытты»,- дейді ол. Себебі, ескі көліктің кауіпсіздігі төмен, бұзылуға бейім әрі қызмет көрсету құны қымбат. Ал жаңасын алуға қаражаты қат.

Қайсар Жамиханов, қала тұрғыны:

-  Тайота Карине Е,  1992 жылғы машина. 31 жыл болған. Жүрміз осымен, жаңа машина алуға мүмкіндік жоқ. Осылай қиналып жүрміз, оныңда бөлекшеті қымбат.

Шернияз Жалғасбекұлы, тілші:

- Мына  мен отырған «Ниссан» көлігі 2013 жылғы. Шыққанына 10 жыл болған. Біздің нарық үшін жаңа көліктердің қатырында болғанымен, кей шет елдерде  бұны ескі деп санайды. Бізде бұл секілді аты жаңа болғанымен заты ескі көліктер көп.

4 млнннан асатын автомобильдің тек 600 мыңы ғана жаңа. Шыққанына 7-10 жыл болған көліктердің саны - 581 мың. 10-20 жыл аралығында қолданыстағы  көліктер - 913 мың. Ал 20 жылдан ескі көліктер 2 миллионға жуықтады.

Графика: Елде 4 млннан аса көлік бар 

20 жылдан асқан — 1 млн 999 мың

10-20 жыл — 913 мың 

7-10 жыл — 581 мың 

3-7 жыл — 259 мың  

1-3 жыл — 382 мың

Әсіресе, Жамбыл, Алматы, Түркістан облыстарына тозығы жеткен автомобиль көп. Өзге өңірлердегі көрсеткіш те мәз емес. Мұны дәрігерлер шыр-пыр болып, көптен бері айтып жүр. «Экологиялық талаптардан ада автокөліктерді азайтпасақ, тыныс алу жолындағы қатерлі ісік көбейеді»,- дейді олар. Экологтар да бұл пікірмен келіседі.

Лаура Мәлікова: тәжірибешіл экологтар қауымдастығының төрағасы:

- Олардан бөлінетін азод оксиді, үлкен жылдамдықпен жүретін болса қатты бөлшектер түзілуі мүмкін. Әсіресе дизелмен жүретін машиналарда. Сондықтан бұл тұста бірінші кезекте техосмотрдан дұрыс өткізу керек. Өтірік техасмотр өткізу, ақшамен өткізу дегенді  ауыздықтау  керек. Катализаторлық блоктың болуын қамтамасыз ету керек.

Жаңа көліктің экологияға зияны аз екенін белгілі. Алайда екінің бірі жаңа тұлпарды  тізгіндеуге мүмкіндігі жоқ. Отандық автоиндустрия саласы сұранысты толық қамтамасыз етіп отыр деу де қиын.

Автоөндірушілер, «Экологияға тиімді, қозғалтқыш көлемі кіші көліктерді құрастырудамыз»,- дейді. Айта кетейік, биыл су жаңа автомобильге сұраныс 31,1 пайызға артқан.  Алғашқы алты айда 66 мың көлік  сатылған.

Авторлары: Шернияз Жалғасбекұлы,  Серік Қоңырбаев, Марат Диханбаев